Keuzevrijheid

Keuzevrijheid kan je omschrijven als 'de mogelijkheid om eigen keuzes te maken'. En laat dit voor ouders van kinderen met specifieke onderwijsbehoeften vaak veel minder vanzelfsprekend zijn.

Vakantie is ... de tijd waarin ik nog meer professionele lectuur lees dan tijdens het schooljaar. 

Nu stond er op het menu 'Keuzevrijheid van ouders van kinderen met een extra ondersteuningsbehoefte binnen passend onderwijs'. Deze thematische studie is geschreven door P. Van Eck en S. Rietdijk.

De link vinden jullie terug via http://evaluatiepassendonderwijs.nl/publicaties/keuzevrijheid-ouders-kinderen-extra-ondersteuningsbehoefte/.

De titel maakt reeds duidelijk dat het hier om een Nederlandse studie gaat. In Vlaanderen wordt de term 'passend onderwijs' niet gebruikt. Het gaat om een recent onderzoek van 2017. 

Deze studie interesseert mij vooral omdat ze geschreven is vanuit het standpunt van ouders. En omdat het gaat om een onderwerp dat zelden ter sprake komt: onze keuzevrijheid binnen onderwijs. 

Want wij, ouders van kinderen met bijzondere onderwijsnoden, willen net als alle andere ouders 'de' school voor ons kind kunnen kiezen.  

Denk maar de heisa die ontstond naar aanleiding van het inschrijvingssysteem te Gent. Ouders konden hun kind niet inschrijven in de school van hun eerste keuze. De politiek discussieert er nog steeds over.

Voor ouders van kinderen met bijzondere noden wordt de zoektocht naar de meest geschikte school (en dus niet de school waar ons kind het minst 'stoort') echter nog te vaak gekenmerkt door 'keuzearmoede' in plaats van 'keuzevrijheid'.

In de studie wordt keuzevrijheid omschreven als 'ouders zelf uit verschillende scholen een keuze kunnen maken' .

Vanuit de bevraging komen volgende gegevens naar voor:

- Sommige ouders geven aan dat beschikbare informatie vaak niet geschreven is voor ouders. Ze is moeilijk begrijpbaar. Sommige ouders geven aan dat de samenwerkingsverbanden te weinig actief de rol opnemen om ouders te informeren (bv. wat zijn onze rechten en plichten?). Ook de uitleg van begrippen wordt aangehaald omdat de betekenis voor vele ouders onduidelijk is.

- De communicatie is vaak onduidelijk waardoor ouders niet goed weten waar ze aan toe zijn.

- Er zijn teveel grote verschillen tussen samenwerkingsverbanden: deskundigheid van scholen, visie, afspraken, ...

- Ouders van kinderen met bijzondere noden bevinden zich in een zeer kwetsbare positie. Dit gebeurt soms wanneer een kind reeds geruime tijd mee draait in een gewone school maar plots toch doorverwezen wordt naar een speciale school.

De ouders geven zelf enkele tips:

- Zorg voor een duidelijk aanspreekpunt voor ouders.

- Neem ouders serieus, ze zijn tenslotte ervaringsdeskundig en zouden gelijkwaardige gesprekspartners moeten zijn.

- Investeer in professionalisering van leerkrachten. Help hen hun gesprekstechnieken te verbeteren.

- Vergroot de bereidwilligheid van scholen tot het aangaan van een open gesprek en het verkennen van de mogelijkheden met ouders.

Voor iets meer dan 50% van de ouders in deze studie geldt dat ze niet kunnen kiezen uit verschillende scholen. En dit omdat de nodige ondersteuning maar op één school kan geboden worden of omdat de school het kind afwijst (omdat er geen plek is, wegens overmacht , ...).

Een complexe problematiek van hun kind is negatief bepalend op de keuzevrijheid van ouders.

Maar anderzijds laten de onderzoeksresultaten zien dat mondigheid en doorzettingsvermogen van ouders de keuzemogelijkheden en de kans op 'de' juiste plek kunnen vergroten.

Uit ander onderzoek blijkt dat assertiviteit van ouders belangrijker is geworden in het nieuwe systeem. 

Alleen beschikt niet elke ouder over de nodige vaardigheden om assertief en mondig te zijn. 

Want onderwijs is een bijzondere wereld met een eigen woordenschat.  Dus wil ik jullie graag uitnodigen om deze woordenschat te gaan verkennen op onze informatiepagina. 

Want wie begrijpt, kan mee beslissen!